Badanie wytrzymałości podkładu (twardość) – czy na pewno robisz to dobrze?

Uwierzysz, kiedy wykonawca zapewni, że przygotowane dla Ciebie podłoże ma wymaganą wytrzymałość? BŁĄD. To najkrótsza droga do wzięcia na siebie odpowiedzialności za cudze błędy. Na słabym podłożu, nawet wybitny specjalista nie ułoży stabilnej i trwałej posadzki. Zobacz, jak temu zaradzić.

Nie ryzykuj. Upewnij się. Wykonaj badanie wytrzymałości podkładu!

Wszystko w normie

Koniecznie zapoznaj się z normą PN-EN 13813:2003. To Twój drugi najlepszy przyjaciel (o pierwszym opowiemy nieco dalej). Znajdziesz w niej obowiązkowe badania klasy wytrzymałości, jakie muszą spełnić produkty użyte do produkcji podkładów podłogowych, czyli:

– Wytrzymałość na ściskanie, oznaczone symbolem C –  wyrażany jednostką N/mm² (MPa)
– Wytrzymałość na zginanie oznaczone symbolem F – wyrażany jednostką N/mm² (MPa)

Z ogólnych wytycznych budowlanych dla użyteczności mieszkaniowej i publicznej dowiesz się, że podkłady anhydrytowe oraz cementowe powinny posiadać parametry co najmniej klasy:

– C12 (co najmniej 12 MPa na ściskanie), 
– F3 (co najmniej 3 MPa na zginanie).  
– C20 (o wytrzymałości na ściskanie co najmniej 20 MPa) – Jeśli nie planujesz żadnej posadzki, podkład powinien być mocniejszy.

Mocny jastrych – mocna posadzka!

Niezależnie od tego, czy montujesz deski, parkiet, wykładziny, panele czy zajmujesz się aplikacją żywic lub mikrocementów, do Ciebie należy ocena wytrzymałości podkładu. Zwłaszcza parametru na ściskanie. Instalując posadzki na słabych podkładach, narażasz się na przykre dla Ciebie i dla inwestora konsekwencje. A odpowiedzialność i tak spadnie na Ciebie!

Zaryzykujesz stratę czasu, pieniędzy i wizerunku? 

Ze względu na brak wymagań normowych w Polsce, przyjmuje się ogólne wytyczne dotyczące właściwości materiałowych oraz grubości warstw podłogi. Za wspomniane ogólne wytyczne uznaje się Instrukcje oraz Warunki opracowane przez Instytut Techniki Budowlanej.  Niestety zgodnie z obowiązującym prawem budowlanym w naszym kraju, instrukcje ITB nie są przepisami techniczno-budowlanymi, czyli ich stosowanie nie jest wymagane prawem. Nie zwalnia Cię to natomiast z obowiązku przestrzegania zasad narzuconych przez producentów podłóg czy chemii budowlanej oraz wytycznych projektantów – które najczęściej opierają się o normy niemieckie.

Przykładowe wytyczne ITB  dotyczące wytrzymałości na ściskanie dla przykładowych posadzek:

– Posadzki żywiczne i mineralne C25
– Posadzki klejone z drewna  litego (europejskie, wyjątek buk) C25
– Posadzki klejone z drewna litego (egzotyczne) C30
– Posadzki w formie pływającej (laminaty, deski warstwowe) C12
– Posadzki klejone z wykładzin PVC C20
– Posadzki z płytek ceramicznych C12

Zauważ, że wymagania różnią się znacząco w zależności od rodzaju posadzki, jaką będziesz układać i od tego, czy będzie ona trwale związana z podłożem (klejona). Wartości podane powyżej będą zależały od:

– tego, czy posadzka będzie stale związane z podłożem, 
– rodzaju spoiwa, którego użyjemy do związania posadzki z jastrychem, 
– wielkości elementów, jakie będziesz kleić. Przykładowo duże płytki ceramiczne lub długie deski mogą wymagać twardszych podkładów. 

Zawsze sprawdzaj wymagania stawiane przez producenta posadzki!

Nie jesteś pewien, jaką twardość powinno mieć podłoże, na którym będziesz pracował? Zadzwoń do nas lub napisz. Wyjaśnimy Ci szczegółowo, na co powinieneś zwrócić uwagę przy ocenie i doradzimy w razie wątpliwości.

Sprawdzone metody badania wytrzymałości podkładu na ściskanie (twardości jastrychu)

1. Dla miłośników prostych metod.

Zarysuj podkład śrubokrętem lub uderz młotkiem i obserwuj. Podkłady o bardzo niskim parametrze C (wytrzymałość na ściskanie)  potrafią kruszyć się nawet pod naciskiem buta. Wykonaj małą odkuwkę, by sprawdzić twardość podkładu na całej jego grubości. Zatarty wierzch wylewki często wydaje się twardy, a pod spodem może się znajdować praktycznie sam piasek. 

Zalety: Ta metoda jest szybka i nie wymaga żadnych narzędzi. Niezbędne jest za to dobre oko i nieco wprawy w ocenie.
Wady: Tym sposobem niestety nie otrzymasz żadnych danych dotyczących parametrów posadzki.

2. Dla narzędziowców.

Specjalistyczne urządzenia pozwolą Ci w szybki i dokładny sposób określić parametry podkładu. Do takich gadżetów należą np. PressoMess czy Pull-Off. Nie dostaniesz ich jednak w pierwszym z brzegu markecie budowlanym czy hurtowni. Posługują się nimi głównie rzeczoznawcy posadzkarscy oraz technicy pracujący dla dużych firm produkujących chemię budowlaną. Czy warto inwestować w taki sprzęt?
Wymagania stawiane przez producentów desek i parkietów są coraz wyższe, a metoda Pull-Off da Ci precyzyjny wynik. Dzięki temu dokładnie ocenisz, z jakim podkładem masz do czynienia i unikniesz bolesnych skutków ewentualnej pomyłki.

Zalety: Pomiar wykonasz szybko i precyzyjnie. Otrzymasz dokładne dane dotyczące parametrów posadzki.
Wady: Sprzęt nie jest łatwo dostępny. Wymaga inwestycji.

3. Dla każdego.

Jeśli szukasz czegoś pomiędzy metodą 1 i 2, to rysik Ri-Ri spełni Twoje oczekiwania. Zgadłeś — to jest Twój nowy najlepszy przyjaciel! Z rysikiem szybko i w mało agresywny sposób ocenisz orientacyjny parametr twardości. Do tego jest prosty w obsłudze i rekomendowany przez opiniotwórcze instytucje branżowe.

Zalety: Prosty w obsłudze, pozwala na szybkie dokonanie pomiaru w mało agresywny sposób. Dzięki niemu otrzymamy orientacyjną twardość badanego podłoża.
Wady: Zbyt mało precyzyjny, jeśli potrzebujesz dokładnych parametrów badanego podłoża.

Testujemy twardość podłoża rysikiem Ri-Ri 

Gdybyś cofnął się w czasie i wylądował w starożytnym Rzymie, mógłbyś trafić na budowniczego, który drapie powierzchnię zaprawy żelaznym gwoździem. Już wtedy Rzymianie wiedzieli, że dobra zaprawa (opus caementicium) musi być twarda i w ten sposób badali jej parametry.

Rysik Ri-Ri jest takim współczesnym „gwoździem” do pomiaru twardości podłoża. Kompletne urządzenie składa się z szablonu (metalowej płytki z wycięciami) oraz ostro zakończonego wbijaka wykonanego ze stopu stali szlachetnej. Wbijak posiada sprężynę, której nacisk możesz regulować w trzech skalach:

– 9 MPa – dla klasy C9
– 18 MPa – dla klasy C18
– 27 MPa – dla klasy C27

Wykonanie pomiaru

Na podłożu połóż szablon z podziałką i mocno przytrzymaj ręką. Drugą ręką przeciągnij tester (wbijak) dokładnie wzdłuż krawędzi szczelin w szablonie. W ten sposób zrób sześć „rys”, po czym ustaw urządzenie mniej więcej pod kątem 45 stopni do powstałych zarysowań. W tym położeniu wykonaj kolejne 6 śladów. Uważaj, żeby Twój kciuk, nie opierał się na krańcu „gwoździa” i nie stawiał dodatkowego oporu. Na podstawie śladu – rysy oceń twardość podłoża. Wynik testu pozwoli Ci ocenić orientacyjną twardość podłoża w oparciu o wybraną na urządzeniu skalę.

Ślady pozostawione przez rysik utworzą siatkę, na której utworzą się małe romby. Na podstawie głębokości zarysowań oraz wykruszenia się ścianek rąbów oceń twardość podłoża. Przyjmuje się, że jeśli 60% rombów nie uległo wykruszeniu, podkład spełnia ustawiony parametr. 

Ten prosty test może Cię uzbroić w kluczowy argument przy rozmowie z klientem jeszcze na etapie wyceny!

Czy warto badać twardość podłoża?

Jesteś gotowy ponieść konsekwencje, kiedy ułożona przez Ciebie posadzka szybko ulegnie uszkodzeniu? Bo tak się stanie, jeśli podłoże, którego nie sprawdziłeś, okaże się słabe.

Tempo nowoczesnego budownictwa oraz ciągle drożejące materiały budowlane sprawiają, że coraz częściej trafiają się fuszerki budowlane. Braki wykwalifikowanej kadry kontrolującej poszczególne etapy na budowach, czy oszczędność inwestorów sprawiają, że na etapie wykonawstwa powstaje wiele kluczowych błędów. 

Nieraz spotkasz się z sytuacją, w której: 

– Projektant nie określił wytycznych dla ekipy wykonującej podkład pod konkretny rodzaj posadzki.
– Inwestor w trakcie budowy zmienił decyzję odnośnie do jej wykończenia na posadzkę bardziej wymagającą.
– Materiały użyte do wykonania jastrychu były gorszej jakości niż zakładane. 
– Podkład nie miał wystarczająco dużo czasu na wiązanie, a inwestor z pośpiechu przystąpił do procesu wygrzewania.

Kiedy inwestor powierza Ci materiał wart nieraz kilkanaście tysięcy złotych, musisz mieć pewność, że podkład, na którym będziesz pracował, spełnia surowe wymogi dotyczące wytrzymałości. Nie dopilnujesz tego warunku — odpowiedzialność za powstałe w trakcie eksploatacji uszkodzenia spadnie na Ciebie.

Podłoże jest za słabe. Jak się ratować?

Sprawdziłeś podłoże i doszedłeś do wniosku, że podkład nie spełnia zakładanych parametrów dla danej okładziny. Gratulujemy! Teraz nikt nie może obarczyć Cię odpowiedzialnością za słaby podkład. Spada ona na jego wykonawcę i to on  jest zobligowany do naprawienia usterki. Jeśli to klient nie dopilnował odpowiedniej twardości jastrychu (np. kupił tańszy — słabszy podkład), to dodatkowe koszty spadną na inwestora.

Podnieść wytrzymałość podkładu do wymagań producenta okładziny podłogowej, można na wiele sposobów. Najlepiej zwrócić się od razu do renomowanych producentów chemii posadzkarskiej.

Pamiętaj!

Przed zastosowaniem chemii wzmacniającej, zeszlifuj wierzchnią warstwę podkładu, żeby ją dodatkowo „otworzyć” i usunąć zalegającą zgorzel.

Niektóre z metod wzmacniania wydłużają czas inwestycji, inne są po prostu drogie. W skrajnych przypadkach jedynym dobrym rozwiązaniem może okazać się wymiana całego podkładu. Podłoże jest do uratowania, ale na szczęście nie jest to już Twoje zmartwienie. O ile zadbałeś wcześniej o prawidłową ocenę stanu i twardości podłoża jedną z podanych przez nas metod. 

Nie zadbałeś o sprawdzenie twardości podkładu? Napisz do nas! Doradzimy, jak wybrnąć z tej sytuacji i pomożemy zabezpieczyć się nad przyszłość przed podobnymi błędami. 

– Zainteresował Cię artykuł? Dowiedz się również, jak prawidłowo i bezpiecznie usuwać subit.
– Bądź na bieżąco z nowinkami technicznymi — zaobserwuj nas na Facebook Janser Polska.

Autor: Doradca Techniczny JANSER POLSKA – Jakub Kobzdej